Jafnlaunavottun: Kostnaðarsöm dyggðaskreyting.

Þegar jafnlaunavottun var lögfest á Íslandi var hún kynnt sem byltingarkennd aðgerð í baráttunni fyrir kynjajafnrétti. Annað hefur komið á daginn. Eins og oft gerist með dyggðaskreytingarmál dugði ekkert minna en staðlað, vottanlegt ferli. Niðurstaðan núna eftir skaðsemi í hátt í áratug er að loks stendur til að hverfa frá þessari þvælu sem litlu hefur skilað öðru en sóun. Eftir sitja fyrirtæki og fólk í þessu landi með sárt ennið.

Jafnlaunun hefur í besta falli ekki skilað neinu öðru en sóun á tíma og fjármunum.

 Milljarðarnir sem hurfu út í vindinn

Sóunin hefur verið nánast alger, árangurinn lítill. Til að gæta sanngirni má með rökum halda því fram að þessi milljarða kostnaður hafi ef til vill haft einhver áhrif á ímynd fyrirtækja. Rannsóknir Hagstofu Íslands sýndu hins vegar að milljarðarnir skiluðu ekki marktækum mun á kynbundnum launamun milli fyrirtækja með og án vottunar. Fyrirtæki og jafnvel ríkisstofnanir sem skreyttu sig með vottun voru nákvæmlega ekkert frekar líkleg til að vinna gegn kynbundnum launamun. Eitt þekktasta dæmið þar er launamunur kynja á Barnspítalanum sem þrátt fyrir það var jafnlaunavottaður (Þrír kvenlæknar flettu ofan af launamun kynja á Barnaspítalanum | 04. tbl. 110. árg. 2024 | Læknablaðið)

Þetta kalla sumir stefnumótun – aðrir kalla það dellu

Talið er að beinn kostnaður vegna innleiðingar jafnlaunavottunar hafi numið að minnsta kosti 5 til 6 milljörðum. Bara innleiðing forsætisráðuneytisins vegna þessarar þvælu var áætlaður 589 milljónir árið 2018. Síðan þá hefur hvert einasta fyrirtæki og stofnun með yfir 25 starfsmenn þurft að punga út milljónum á milljónir ofan í dellumálið. Jafnlaunavottun - mikill kostnaður, lítill ávinningur

Skrautfjaðrir stjórnmálanna

Mál þetta er að mörgu leyti lýsandi fyrir ákveðna stjórnmálaflokka. Flokka sem eru uppteknari af skrautfjöðrum en raunverulegum bótum á lífskjörum fólks í landinu. Þessir flokkar sveiflast til eins og lauf í vindi í takt við háværustu raddir hvers tíma. Þess vegna innleiða þeir þvælu eins og og jafnlaunavottun eitt árið en vilja vinda ofan af því stuttu seinna. Allt eftir því hvaðan vindarnir blása. Guði sé lof fyrir alvöru stjórnmálafólk sem stendur vaktina og bendir á ósómann. Þar stendur Dilja Mist þingkona Sjálfstæðisflokksins upp úr í þessu máli. Jafnvel nær að segja að hún gnæfi yfir aðra í baráttunni gegn dellunni.

Það er mikill munur á þingmönnum sem gæta raunverulegra hagsmuna fólks og hinna sem hrekjast undan dyggðaskreytingarumræðunni eftir því hvernig vindarnir blása.

Ráðgjafar fengu vinnu – launafólk fékk vottorð

Jafnlauna vottunin er ekkert annað en gamaldags skrifræði með höfuð áherslu á  ferla, skjölun og kerfisuppsetningu. Þetta hefur litlu skilað öðru en störfum fyrir ráðgjafa, flækju og dyggðaskreytingu. Í verstu tilfellum hefur þetta beinlínis valdið skaða og unnið gegn markmiðum sínum.

Jafnrétti krefst meira en vottorða

Fátt skynsamt fólk efast um mikilvægi þess að konur og karlar fái sömu laun fyrir sömu vinnu. Jafnlaunavottunin er ekki líkleg til síks. Í núverandi mynd er hún í hættu á að verða minning um sýndarmennsku – og ekki það afl sem þörf er á til að gæta hagsmuna launafólks.